De avondklok in Nederland moet per direct worden teruggedraaid. Dat is het oordeel van de rechter in een zaak die is aangespannen door de stichting Viruswaarheid.
De uitspraak geldt direct, waardoor de avondklok al vanaf vandaag niet geldig meer is. De overheid kan wel in hoger beroep, maar tot er een nieuwe uitspraak ligt, verandert dat niets aan de nieuwe situatie: de avondklok is tot dat moment van de baan.
Het is een gevoelige nederlaag voor het kabinet, want volgens de rechter is eigenlijk de verkeerde wet gebruikt.
Volgens de rechter maakt de nu geldende avondklok een vergaande inbreuk op het recht op bewegingsvrijheid van burgers, en op die van hun persoonlijke levenssfeer. Dat mag en kan, maar daarvoor is wel een ‘zeer zorgvuldige besluitvorming’ nodig, aldus de rechter.
Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg)
Voor het invoeren van de avondklok is gebruik gemaakt van een bijzondere wet, de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag (Wbbbg) , waarbij de Eerste en Tweede Kamer kunnen worden omzeild. Hun bemoeienis was echter wel nodig geweest, vindt de rechter, omdat er geen sprake was van ‘bijzondere spoedeisendheid’.
De Wbbbg geldt bijvoorbeeld bij een dijkdoorbraak, oordeelt deze. Daarom is de inzet van deze wet om de avondklok in te stellen ‘niet legitiem’. ,,De rechter heeft overwogen dat er sprake is van een pandemie, dat er sprake is van een virus dat muteert, van grote druk op de zorg. Het is een tijd van grote zorg en moeilijke beslissingen. Juist ingrijpende maatregelen zoals een avondklok moeten wel op goede wetten gebaseerd zijn.’’
Nut en Noodzaak discutabel
De rechter zegt bovendien dat de Staat eigenlijk niet echt duidelijk heeft gemaakt wat het effect van de avondklok is. Gelijktijdig met het instellen van de avondklok is namelijk een dringend advies gegeven niet meer dan één persoon per dag thuis te ontvangen. De rechter constateert dat de Staat ‘geen onderscheid heeft gemaakt’ tussen het effect van de avondklok en de éénpersoons-bezoekregeling. ,,Dat vertekent het beeld met betrekking tot nut en noodzaak van de avondklok aanzienlijk en maakt de stelling van de Staat dat een avondklok onvermijdelijk is minst genomen discutabel en ook niet erg overtuigend gemotiveerd.”
Waarschuwingen Raad van State in de wind geslagen
De Raad van State waarschuwde eerder al voor mogelijk gebruik van de verkeerde wet voor het ingrijpende middel. Het kabinet nam weken de tijd voor de voorbereiding, wilde met het plan netjes langs het parlement, maar juist die zorgvuldigheid staat haaks op de aard van de wet: ,,Daarbij rijst de vraag of gelet op de gevolgde procedure en de voorbereidingstijd wel van een zodanig urgente situatie sprake was dat toepassing van de Wbbbg in de rede lag”, schreef de RVS.
Boetes
Of met de uitspraak ook de uitgedeelde boetes voor het overtreden van de avondklok nu met succes kunnen worden aangevochten is nog onduidelijk.
Overwinning
Het is de tweede keer dat de activisten van Viruswaarheid een juridische slag winnen tegen het coronabeleid. Eind december oordeelde de rechter dat de verplichting van een negatieve PCR-test bij reizen naar Nederland niet goed geregeld was, zoals Viruswaarheid betoogd had. Het kabinet repareerde de regeling daarna snel, waardoor de negatieve testuitslag wel verplicht kon worden.
Het ministerie van Justitie wil nog geen commentaar geven: ,, We hebben net kennis genomen van de uitspraak. Die gaan we nu bestuderen.”
