Het coronavirus confronteert ons met een open einde. Dat voelt uitermate ongemakkelijk. Maar zonder dat we het beseffen raken we steeds meer gewend aan dingen die oneindig zijn. Dat heeft alles te maken met digitale technologie.
Fysiek product is eindproduct
Een fysiek product is een eindproduct. Het rolt uit de fabriek, belandt bij je thuis en dat is het dan. Een digitaal product is een halffabricaat. Nog niet zo lang geleden kocht je een softwarepakket als een eindproduct, een schijf verpakt in hard plastic.
Je nam het mee naar huis, installeerde het en zo kon je een lange tijd vooruit. Nu koop je een abonnement, waarmee je voor een vast tarief automatische updates krijgt. Het product in plastic is vervangen door een digitaal product, met een eindeloze stroom aan automatische kleine verbeteringen.
Fysiek digitaliseert
Bedrijven die traditioneel hun geld verdienden met fysieke producten, zoals Apple, halen een steeds groter deel van hun inkomsten uit abonnementen op digitale diensten. We zien ook fysieke producten steeds meer digitaliseren. De Tesla die je rijdt, is na een halfjaar, als gevolg van alle automatische software-updates, een andere auto geworden. De auto is ook allang geen eindproduct meer, maar een versie die voortdurend verandert terwijl je erin rijdt.
Oneindigheid
Zo raken we steeds meer gewend aan het idee dat er geen einde aan de dingen komt. Nu geldt dat nog vooral voor producten, maar het gebeurt ook steeds meer met onszelf. Je digitale identiteit is niet zo statisch als je analoge zelf. Ze wordt voortdurend geüpdatet door wat je post en door de likes die je krijgt.
Je eindige levenslijn is vervangen door een oneindige tijdslijn die voortdurend wordt ververst. Met het voortrazen der technologie wordt ook aan het laatste bastion van eindigheid getornd: ons lichaam. Ontwikkelingen in de biotechnologie zullen ervoor zorgen dat we ons DNA, ons hormoonsysteem of onze hersenstructuur kunnen veranderen.
Wetenschappers zullen voortdurend aan onze genetische code gaan schaven en onze hersenen anders gaan inrichten. Ze zullen ons lichaam verbeteren met anorganische toevoegingen, zoals bionische handen, ogen of benen.
De permanent bètamens
De alphamens wordt vervangen door de permanent bètamens, met een eindeloze reeks van verbeteringen. En misschien zullen we uiteindelijk wel evolueren tot een anorganische vorm die wordt gevormd door slimme software.
De mens als algoritme; een toppunt van oneindige herhaling van intelligente zetten. Als een dokter je beter wil maken, dan bedoelt hij daarmee dat hij toewerkt naar een eindstadium, namelijk datje niet meer ziek bent of dat vervelende symptomen zijn afgenomen. Zijn blik is gericht op de finishlijn, een situatie waarin je gezonder bent dan daarvoor.
Maar de mens als algoritme werkt niet toe naar een einde. De wetenschappers die knutselen aan de ‘designermens’ hebben geen eind in zicht. Ze willen hem voortdurend verbeteren.
De mens als stervend wezen is een project geworden waar geen einde aan komt. Dat hoeft allemaal niet erg te zijn. Maar wij zullen wel moeten leren omgaan met het idee dat we niet meer toewerken naar een einde. Daar is Covid-19 een goede training voor.
