beUnited Blog HOE 'GREAT' IS DE 'GREAT RESET' VAN WORLD ECONOMIC FORUM

De COVID-19-crisis biedt volgens directeur Klaus Schwab van het World Economic Forum kansen voor een hervorming van de wereldeconomie. Hoogleraar Bob de Wit aan Nyenrode Business Universiteit waarschuwt dat deze ‘Great Reset’ vooral de belangen van digitech-, financiële en farmaceutische bedrijven dient in een wereldorde waarin nationale staten en democratische controle ondergeschikt zijn.

Vooruitlopend op de publicatie van zijn boek COVID-19: The Great Reset op 9 juli 2020, presenteerde World Economic Forum (WEF) voorman Klaus Schwab in juni 2020 zijn voorstel om de COVID-19-pandemie aan te grijpen voor een hervorming van de wereldeconomie. Dit zou volgens Schwab hoogstnoodzakelijk zijn.

Het beloofde optimistische vooruitzicht luidt als volgt: verhoogde duurzaamheid, minder sociale ongelijkheid en stakeholderkapitalism[1]De timing van het boek was opmerkelijk, aangezien de pandemie nog geen half jaar gaande was – onvoldoende tijd voor de ontwikkeling en publicatie van het 282 pagina’s tellende boek. Dit deed velen vermoeden dat de crisis werd aangegrepen om een reeds ontwikkelde ‘Great Reset’ te propageren.

Hoe ‘GREAT’ is de ‘Great Reset’ van World Economic Forum?

DeWit-Klaus Schwab speaking at World Economic Forum Annual Meeting, 22Jan2020-WEF-Boris Baldinger-Flickr

Om de Great Reset mogelijk te maken is volgens Schwab een “nieuwe economische en politieke orde” noodzakelijk; een nieuwe maatschappelijke orde dus.[2] De bestaande nadruk op natiestaten wat betreft het nemen van economische en politieke beslissingen – al dan niet in supranationale verbanden – moet worden vervangen door governance op wereldschaal, ook wel een wereldregering of ‘New World Order’ genoemd.[3]

Historisch gezien is het een begrijpelijke ontwikkeling: beslissings­bevoegdheden en macht zijn door de eeuwen heen ‘opgeschaald’ van lokaal naar regionaal (waaronder provincies en kantons) naar nationaal niveau. Daaropvolgend werden in het industriële tijdperk vele ondernemingen internationaal – mede als gevolg van technologische ontwikkelingen die het afleggen van grote afstanden mogelijk maakten, waardoor afzetgebieden konden worden vergroot en de productiekosten verlaagd.

Hierdoor nam in het publieke domein het belang van afstemming tussen natiestaten sterk toe. Bovendien konden belangrijke vraagstukken zoals de plastic soep, biodiversiteit en klimaatproblemen alleen nog op wereldschaal worden aangepakt door ‘global institutions’.

In de geschiedenis hebben vaker transities naar een nieuwe maatschappelijke orde plaatsgehad

Het toenemende belang van supranationale vraagstukken leidde tot een explosie van het aantal niet-gouvernementele organisaties (ngo’s). In honderd jaar tijd steeg het aantal ngo’s van ongeveer 400 tot meer dan 40.000 (het exacte aantal is onbekend), met een geschat gezamenlijk budget van 25 tot 30 miljard euro.[4] Deze organisaties werden steeds belangrijker in de nationale en internationale besluitvorming.[5]

Het historische verloop van maatschappelijke transities
In de geschiedenis hebben vaker transities naar een nieuwe maatschappelijke orde plaatsgehad. Die transities waren het gevolg van een verandering van de primaire bron van economische waarde-creatie; oftewel, een verandering van de economische bedrijvigheid die voor een stad, regio of nationale staat het belangrijkste is.[6]

Er valt onderscheid te maken tussen vier verschillende maatschappijgolven: Society 1.0 tot Society 4.0.[7] In de agrarische samenleving – Society 1.0 – vond de grootste waarde-creatie plaats door het ontginnen van land, waardoor de economische macht lag bij de eigenaren van land. Dit leidde tot een feodale samenleving met een kleine, rijke en machtige elite van landeigenaren.

Tijdens deze feodale agrarische samenleving nam het economische belang van handel toe. Er ontstonden diverse handelssteden waar de waarde-creatie geheel of grotendeels door handel plaatsvond. Op nationaal niveau werd in Nederland handel gaandeweg de belangrijkste bron van waarde-creatie.

De Republiek werd een van de machtigste en rijkste landen ter wereld

In 1588 werd de ‘Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden’ opgericht: de start van Society 2.0. De maatschappelijke inrichting van de Republiek werd gebaseerd op de toenmalige primaire bron van waarde-creatie: internationale handel. Het leidde tot een succesvolle periode; de Republiek werd zelfs een van de machtigste en rijkste landen ter wereld en wordt daarom (in Nederland) ook wel de ‘Gouden Eeuw’ genoemd.

Met de uitvinding van de eerste machine in 1764, de Spinning Jenny, ontstond gaandeweg een nieuwe en nog krachtigere bron van economische waarde-creatie: industriële productie. Toen dit de primaire bron van waarde-creatie werd, leidde dit middels een ‘industriële revolutie’ tot de industriële samenleving, oftewel, Society 3.0.

DeWit-2012 Olympics opening ceremony, Industrial Revolution scene-BarneyMoss-WikimediaCommons

Twee factoren werden maatschappelijk dominant: kapitaal (vanwege de grote vraag naar investeringsgeld) en arbeid (omdat veel mensen nodig waren in de industriële productie). De noodzaak om in een industriële samenleving een balans te vinden tussen de factoren arbeid en kapitaal werd bestudeerd door vele denkers, wat leidde tot diverse mogelijke maatschappijmodellen zoals socialisme, marxisme, leninisme en kapitalisme.

In 2021 staan er geen industriële bedrijven meer in de top van ‘s werelds grootste ondernemingen

In de meest succesvolle industriële samenlevingen werd gekozen voor het kapitalisme, in combinatie met de invoering van een vorm van partijendemocratie waarin burgers konden stemmen op arbeid (links) of kapitaal (rechts). In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië is een tweepartijensysteem ingevoerd, terwijl in Nederland partijen ontstonden op links (arbeid), rechts (kapitaal), of ergens in het midden met een meestal levensbeschouwelijke basis.

De transitie naar Society 4.0
Vandaag de dag, in 2021, is industriële productie niet meer de belangrijkste bron van economische waarde-creatie en bevinden zich geen industriële bedrijven meer in de top van ‘s werelds grootste ondernemingen. De grootste ondernemingen zijn vooral digitech-bedrijven (zoals Apple en Google), beleggers en banken (zoals Berkshire Hathaway en JP Morgan Chase) en farmaceutische bedrijven (zoals Johnson & Johnson en Pfizer).[8]

DeWit-Google Headquarters in Ca, 2009-Shawn Collins-Flickr

Zoals het geval in vorige maatschappelijke transities valt te verwachten dat andere bronnen van waarde-creatie zullen leiden tot de transitie van een industriële samenleving (Society 3.0) naar een volgende samenlevingsvorm die zich de komende jaren zal gaan vormen: Society 4.0.

Een aantal veranderingen zal van invloed zijn op de vorming van een nieuwe samenleving onder de noemer van Society 4.0. Ten eerste zal naar verwachting de factor arbeid in belang afnemen, waardoor het balanceren tussen arbeid en kapitaal veel minder relevant wordt.[9]

Als gevolg hiervan zal ten tweede het partijen-democratische systeem (het voor ons bekende democratische partijstelsel) steeds minder effectief zijn, en mogelijk zelfs tot politieke en maatschappelijke versplintering leiden.

De transitie naar Society 4.0 zal mogelijk zelfs tot politieke en maatschappelijke versplintering leiden

Ten derde is de machtsverhouding tussen nationale staten en de grootste waarde-creërende ondernemingen veranderd in het voordeel van de laatsten, en zal deze verhouding nog verder verschuiven. Deze ondernemingen zijn immers geen nationale maar mondiale spelers, en een aantal van hen zijn inmiddels groter, rijker en machtiger dan veel landen.

Ten vierde neemt het belang van wereldwijde governance – in tegenstelling tot nationale governance – van mondiale spelers toe, en met name van de Verenigde Naties en ngo’s.

DeWit-Flags being prepared for UN General Assembly General Debate, 17Sept2017-UN Photo-Kim Haughton-Flickr

Als gevolg van de veranderende machtsverhouding passen de mondiale spelers zich steeds minder aan de diversiteit van nationale wetten en regels aan. Steeds meer leggen deze ondernemingen hun regels op aan klanten in terms and conditions, gedragen zich als ‘regelgevende instanties’ en worden daarom ook wel aangeduid met de term corporate-states. Deze corporate-states streven naar voor hen zo gunstig mogelijke en wereldwijd uniforme regels in natiestaten.[7]

De huidige New World Order wordt gevormd door corporate-states, door een aantal NGOs zoals Artsen zonder grenzen, Amnesty International, Greenpeace en de Bill & Melinda Gates Foundation, door internationale organisaties als World Economic Forum en World Health Organisationen door de Verenigde Naties.

Er is op wereldschaal geen democratisch feedbacksysteem om de belangen van burgers te dienen

Geen van deze sleutelspelers – corporate-states, NGOs, internationale organisaties en VN – zijn echter democratieën. Er is op wereldschaal geen democratisch feedbacksysteem om de belangen van burgers te dienen, anders dan indirecte nationale vertegenwoordiging in internationale instituties door niet-gekozen politici.

Grote landen – vooral China en de Verenigde Staten – zijn nog machtig genoeg om invloed te hebben op deze maatschappelijke ontwikkeling op wereldschaal, maar andere natiestaten zijn dat niet meer.

DeWit-De toenmalige Amerikaanse president Trump arriveert in Davos voor het World Economic Forum in januari 2020. U.S. Embassy Bern, Switzerland

Europa zou eventueel een rol kunnen spelen, maar daarvoor is volgens voormalig premier Jan Peter Balkenende “een nieuw Europees verhaal nodig”:[10] De EU is weliswaar een monetaire unie met open grenzen, maar kan onvoldoende een vuist maken in het machtsspel op wereldschaal.

Onrustige transitiejaren
De geschiedenis heeft geleerd dat elke overgang naar een volgende maatschappijvorm gepaard is gegaan met onzekerheid, onrust, tegengestelde belangen en verschillende maatschappijvisies.[7] Het machtsvacuüm tussen twee maatschappijvormen heeft vaak geleid tot confrontaties, crises en revoluties.

Soepel afscheid nemen van oude structuren en in harmonie de toekomst omarmen is veel mensen niet gegeven

Het heeft ook geleid tot oorlogen wanneer er mensen of groepen opstonden die een bepaalde maatschappijvisie wilden afdwingen, desnoods met veel geweld. Zij beschouwden het machtsvacuüm als een ‘opportunity’ om de samenleving een bepaalde visie op te leggen en hun positie te versterken.

Soepel afscheid nemen van oude structuren en in harmonie de toekomst omarmen is veel mensen niet gegeven. Een belangrijke factor hierbij is dat het nu juist de bestaande machthebbers zijn die geen belang hebben bij de transitie naar Society 4.0 en zich een andere maatschappijvorm niet kunnen voorstellen. Op dezelfde manier behoorden de feodale leiders tot de allerlaatsten die de mogelijkheid, noodzaak en wenselijkheid van een handelsrepubliek konden voorstellen.[11]

DeWit-Seminar van het IMF over ‘Big Tech and the Future of Finance’ in 2019. IMF – Flickr

In de huidige transitie naar Society 4.0 zijn dezelfde transitiepatronen zichtbaar, met betogingen en demonstraties van burgers (zoals de ‘gele hesjes’), en met vele nieuwe burgerinitiatieven op diverse maatschappelijke thema’s. In het huidige systeem van partijpolitieke besluitvorming neemt het aantal partijen toe wat leidt tot een verspintering in het parlement – ook wel ‘bubbeldemocratie’ genoemd. Dit bemoeilijkt de politieke democratische besluitvorming op ‘oude’ maar ook ‘nieuwe’ thema’s. De partijendemocratie op nationaal niveau, die is ingerichte op de industriële samenleving, moet worden getransformeerd naar een samenleving op wereldschaal, ingericht voor wereldspelers.

Transitie naar een world government
The Great Reset van Klaus Schwab is het voorstel van de World Economic Forum aan de wereldgemeenschap over hoe de toekomstige samenleving eruit moet zien. Dit is gebaseerd op de belangen van de internationale corporate-states die in Society 4.0 de grootste economische waarde creëren: ondernemingen in (vooral) digitech, finance en farma.[8]

Het betekent een transitie naar een world government waarin nationale staten ondergeschikt zijn

Het betekent een transitie naar een world government waarin nationale staten ondergeschikt zijn en waarin internationale organisaties, NGOs en de VN wereldwijd de publieke regie krijgen.

Daarnaast zal in deze transitie stakeholder capitalism belangrijk worden, wat de belangen van een beperkte groep stakeholders zal dienen- een groep die geld en macht inzet om de in gevaar zijnde Planet Earth te verduurzamen.[12]

De COVID-19-crisis is een actuele real-life case van de door Klaus Schwab gewenste toekomstige maatschappelijke wereldorde, waarin internationale organisaties de regie nemen. In februari 2020 meldde de World Health Organization dat in Wuhan een uiterst dodelijk en besmettelijk virus de wereld zou overspoelen’.[13]

De World Economic Forum heeft de pandemie vervolgens aangegrepen om The Great Reset te versnellen. De corporate-states profiteren van de maatregelen door een verkoopexplosie van vaccins en testen, omzetrecords bij digitale technologiebedrijven en hoge rendementen van globale investeerders en beleggers.

In The Great Reset[14] is geen rol weggelegd voor democratische feedback-mechanismen om de belangen van het overgrote deel van de burgers in de wereld te kunnen dienen. De bedoelingen klinken nobel: “You’ll own nothing. And you’ll be happy.”[15] Echter komt de voorgestelde maatschappijvorm neer op een Great Elite Reset: een feodale maatschappijvorm op wereldschaal. Hoe ‘Great’ is dan de Great Reset van World Economic Forum eigenlijk voor burgers?

Bron; Clingendael Spectator

Deze bijdrage in  Clingendael Spectator is deels gebaseerd op het boek ‘Society 4.0: Resolving eight key issues to develop a citizens society’ (VMN, 2021) van Professor Bob de Wit.

29 april a.s. lezing & Signeersessie

Boekcover Society 4.0: Resolving eight key issues to develop a citizens society

Professor Bob de Wit zal, donderdag 29 april, tijdens BitterBallenBorrel Nieuwegein, live;

  • een lezing houden over zijn boek Society 4.0
  • het gekochte boek Society 4.0, signeren 

Reserveren verplicht

BitterBallenBorrel Nieuwegein is van origine laagdrempelig netwerken zonder verplichtingen maar, op basis van de COVID-19 richtlijnen, is reserveren verplicht.

Er gelden wel er beperkingen voor wat betreft het maximum aantal deelnemers. Reserveer dus direct aan want vol = vol, reserveren kan enkel via de website.

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print
beUnited Nieuws Belastingdienst geeft meer ruimte voor werkplek thuis

Een jaar nadat de eerste lockdown inging, weten veel werknemers al niet beter meer dan dat thuiswerken erbij hoort. Ook de Belastingdienst ziet in dat werken voor altijd is veranderd. De handreiking voor de werkplek thuis is daarom aangepast.

Dat meldt Salarisnet op basis van berichtgeving op Forum Salaris. De handreiking ‘Welke gerichte vrijstellingen gelden voor de werkplek thuis?’ is geactualiseerd. Er zijn nieuwe voorbeelden toegevoegd over de inrichting zonder factuur en over de vergoeding van telefoon en internet.

Voorbeeld: vergoeding inrichting thuiswerkplek zonder factuur

Alle werknemers ontvangen een vergoeding van € 500 voor de inrichting van de thuiswerkplek. Ze hoeven geen factuur in te leveren. De werkgever wijst de vergoeding aan als eindheffingsloon. Wat zijn de gevolgen voor de werkkostenregeling?

Zonder factuur komt de vergoeding van € 500 ten laste van de vrije ruimte. De gerichte vrijstellingen voor arbovoorzieningen en noodzakelijke voorzieningen zijn niet van toepassing. De werkgever kan zonder factuur niet toetsen of voldaan is aan de voorwaarden van deze gerichte vrijstellingen.

Voorbeeld: vaste thuiswerkvergoeding

Het Nibud heeft berekend dat de kosten voor thuiswerken gemiddeld € 2 per dag zijn. Deze kosten zien op koffie/thee, water-, gas- en elektriciteitsverbruik, wc-papier en afschrijving bureau en stoel. Een werkgever geeft hiervoor een vaste vergoeding. Hij wijst de vergoeding aan als eindheffingsloon. Wat zijn de gevolgen voor de werkkostenregeling?

De vaste vergoeding van € 2 per dag komt ten laste van de vrije ruimte. Hiervoor geldt geen gerichte vrijstelling.

Lees ook: De thuiswerkvergoeding: dit zijn de mogelijkheden

Voorbeeld: kosten internet- en telefoonabonnement vergoeden

Aan het voorbeeld is informatie toegevoegd over een werkgever die slechts een gedeelte van de internetkosten vergoedt.

Een werknemer werkt thuis. Kan een werkgever de kosten van een internet- en telefoonabonnement onbelast vergoeden?

Internetaansluiting

Als een werkgever het nodig vindt dat zijn werknemer voor het thuiswerken een internetaansluiting heeft, mag hij deze onbelast vergoeden. De vergoeding valt dan onder de gerichte vrijstelling. Dit geldt ook als de werkgever slechts een deel van de internetkosten vergoed. Dit kan bijvoorbeeld bij een deeltijdmedewerker voorkomen. Het privévoordeel dat de werknemer heeft, is geen loon.

Lees ook: Thuiswerken maakt cybersecurity belangrijker dan ooit

Abonnementskosten

Een vergoeding van de abonnementskosten voor de vaste telefoon valt niet onder de gerichte vrijstelling. De werkgever kan de vergoeding aanwijzen als eindheffingsloon. De vergoeding gaat dan ten koste van de vrije ruimte.

De gerichte vrijstelling kan wel gelden voor de abonnementskosten van mobiele communicatiemiddelen. Dit moet dan wel voldoen aan het noodzakelijkheidscriterium.

Bron

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print
beUnited nieuws ARTS MOGELIJK AANSPRAKELIJK VOOR SCHADE DOOR VACCIN

Artsen kunnen aansprakelijk zijn voor gezondheidsschade die het door hen toegediende Covid-19 vaccin onverhoopt teweegbrengt, waarschuwt oud-advocaat Frank Stadermann.

De afgelopen week kwam in het nieuws dat de minister van Volksgezondheid heeft besloten om het gebruik van het vaccin AstraZeneca op te schorten in verband met gerapporteerde mogelijke onverwachte bijwerkingen. Er wordt echter al veel langer gewaarschuwd dat de vaccins die ons tegen het Covid-19 virus moeten beschermen, onvoorziene bijwerkingen kunnen hebben. Zo verscheen reeds in oktober 2020 een serieuze studie waarin werd geconcludeerd dat zij die het Covid-19-vaccin krijgen toegediend, ernstiger ziek kunnen worden dan degenen die het vaccin niet ontvangen.[1] In september 2020 maakte een Enschedese huisarts zich ook al openlijk zorgen over het vaccin.[2] Deze huisarts krijgt steeds meer bijval, bij voorbeeld van de Stichting Artsencollectief.[3]
Zowel op korte als op lange termijn zouden gevaccineerden derhalve gezondheidsschade kunnen oplopen. Zulks kan op grond van artikel 6:185 BW leiden tot productaansprakelijkheid van de fabrikant van het Covid-19-vaccin.
Over dat onderwerp werd al eerder gepubliceerd.[4]

De vraag rijst of behalve de fabrikant ook de arts die het Covid-19-vaccin heeft toegediend, aansprakelijk kan zijn.

Zeker nu op een nog nooit vertoonde grote schaal aan mensen dit nieuwe vaccin wordt toegediend, is er alle reden om eens bij die vraag stil te staan.
Het is weliswaar zo dat de overheid de artsen vrijwaart voor claims in verband met vaccinatieschade.[5] Maar dat betekent niet anders dan dat de overheid de arts schadeloos stelt als deze verplicht is om een vaccinatieschade te vergoeden. De arts wordt daardoor niet ontheven van zijn eventuele eigen aansprakelijkheid.

Informed consent en gezondheidsschade waarvoor is gewaarschuwd in de bijsluiter

A prima vista zullen we misschien geneigd zijn te denken dat artsen niet aansprakelijk zijn in het geval voor de naderhand optredende gezondheidsschade is gewaarschuwd in de bijsluiter. Die gevolgen zijn immers all in the game. Maar die gedachte lijkt bij nadere beschouwing onjuist. Om te beginnen moeten we ons afvragen of de ontvanger van het vaccin (de ‘cliënt’) van het gevaar waarvoor de bijsluiter waarschuwde, op de hoogte was en een afgewogen beslissing heeft kunnen nemen. Heeft de cliënt een informed consent kunnen geven zoals artikel 7:448 BW voorschrijft?[6] Dat hangt ervan af of de arts aan zijn verplichting dienaangaande heeft voldaan. Het is mij bekend dat artsen voorafgaand aan het toedienen van een vaccin veelal níét wijzen op de mogelijke bijwerkingen. Doen zich dan naderhand klachten voor die tot schade leiden, dan zou de arts per definitie dus aansprakelijk moeten zijn. Dat is alleen anders als de rechter zou concluderen dat de patiënt, wanneer de arts hem correct geïnformeerd zou hebben, de vaccinatie toch zou hebben genomen.

Hierin verschilt deze situatie met die waarin de arts medicijnen voorschrijft. Want bij medicijnen heeft de patiënt de gelegenheid, en wordt hem zelfs dringend aangeraden, om eerst de bijsluiter te lezen. Bij vaccinaties wordt, voor zover ik weet, nimmer een bijsluiter aan de betrokkene overhandigd, laat staan voorafgaand aan de vaccinatie.[7]

Informed consent en gezondheidsschade waarvoor niet is gewaarschuwd in de bijsluiter

Minder duidelijk ligt het wanneer het Covid-19 vaccin schadelijke bijwerkingen heeft waarvoor niet in de bijsluiter is gewaarschuwd. De arts zal dan geneigd zijn te denken dat hij op die mogelijkheid niet hoefde te wijzen omdat hij daarvan niet op de hoogte kon zijn. Geen onlogische gedachte. Maar de vraag is of die opvatting ook opgaat in het geval de arts reden heeft om te twijfelen aan de veiligheid van het vaccin en de betrouwbaarheid van de bijsluiter.
Het is mij bekend dat sommige artsen geen genoegen nemen met de informatie respectievelijk de bijsluiter van de fabrikant van het Covid-19 vaccin. Zij zijn ongerust en vragen om meer informatie met betrekking tot de samenstelling.[8] Is dat dan ook een norm waaraan de rechter straks zal toetsen? Zal de rechter in de toekomst, wanneer een arts wordt aangesproken voor niet voorziene gezondheidsschade als gevolg van dat vaccin, het van belang achten of de arts zelf ook onderzoek heeft gedaan of dat had kunnen doen?
Het antwoord zou wel eens kunnen afhangen van het aantal artsen dat nu zelf onderzoek doet. Hoe meer artsen dat nu gaan doen, hoe eerder de rechter straks, terugkijkend, geneigd zal zijn dat eigen onderzoek door de arts te verheffen tot norm die gold ten tijde van de toediening van het vaccin. Artsen die dan niet aan die norm hebben voldaan, kunnen dan aansprakelijk zijn.

Een andere weg naar aansprakelijkheid van de arts: hulpzaken

Er is nog een andere, misschien wel gemakkelijker weg waarlangs de arts kan worden aangesproken als het Covid-19 vaccin tot gezondheidsschade blijkt te leiden; dat is via de constructie van de zogenaamde ‘hulpzaak’.
Artikel 6:77 BW  bepaalt, kort gezegd, dat degene die een prestatie verricht en daarbij gebruik maakt van een ‘ongeschikte’ hulpzaak, aansprakelijk is voor schade die mogelijk door die hulpzaak wordt veroorzaakt.
Het wetsartikel is ook van toepassing op de arts. Wanneer de arts bij een medische behandeling gebruik maakt van een ongeschikte hulpzaak, is hij in beginsel aansprakelijk voor de schade.
Artikel 6:77 kent echter een uitzondering; aansprakelijkheid voor de hulpzaak ontbreekt indien dat onredelijk zou zijn.[9]

Wanneer is de hulpzaak waarvan de arts zich bedient, ongeschikt?

Nu is het niet zo dat iedere gebrekkigheid van de hulpzaak leidt tot aansprakelijkheid.
In een zaak waarbij voor het afdichten van een gaatje in de oogbol gebruik werd gemaakt van een ondeugdelijke plombe (een synthetisch rubber), kwam de Hoge Raad tot het oordeel dat de plombe niet ‘ongeschikt’ was in de zin van artikel 6:77 BW. De plombe was namelijk ten tijde van het gebruik conform the state of the art.[10] Daarom was het ziekenhuis niet aansprakelijk.
Nu is voor een geslaagd beroep op the state of the art vereist dat het onmogelijk was het bestaan van het gebrek te ontdekken.[11] Het belang van deze opmerking zal de lezer aanstonds duidelijk worden.

Is het Covid-19 vaccin een hulpzaak?

De vraag rijst nu of het Covid-19 vaccin een hulpzaak is. Het antwoord op die vraag vergt enige overpeinzing. Wat is het doel van de medische behandeling? Is dat het toedienen van het vaccin? Zo ja, dan is met het vaccineren het doel bereikt. En als het toedienen van het vaccin het doel was, kan het vaccin uiteraard niet ook een hulpzaak zijn. Maar als we moeten zeggen dat het doel van de ingreep was het verhogen van de immuniteit van de ontvanger, is het vaccin juist wel een hulpzaak. Want het vaccin diende er toe om de immuniteit te verhogen.
Ik neig er toe om uit te gaan van de laatste optie. Ik zeg dat mede in het licht van een uitspraak van de Hoge Raad naar aanleiding van de zogenaamde PIP-affaire; een affaire waar het ging om borstimplantaten die achteraf ondeugdelijk bleken te zijn en tot ernstige gezondheidsschade leidden. Ik had mij kunnen voorstellen dat het inbrengen van de implantaten het doel van de behandeling was en dat de implantaten dus geen hulpzaak waren. Maar kennelijk werd ervan uitgegaan dat het doel van het inbrengen was het verfraaien en/of vergroten van de borsten. En zo konden de implantaten dus als hulpzaak worden beschouwd.
Gezien die uitspraak acht ik het waarschijnlijk dat de rechter, mocht hij er ooit aan te pas moeten komen, ook het Covid-19 vaccin zal beschouwen als een hulpzaak.

Wat betekent dit voor de aansprakelijkheid van de arts?

Als het vaccin een hulpzaak is, maakt dat de arts in beginsel aansprakelijk indien het vaccin achteraf ongeschikt blijkt te zijn en tot gezondheidsschade leidt. We zagen echter hiervoor dat de hulpzaak niet ongeschikt is als hij is vervaardigd conform the state of the art. Dat brengt mee dat, wanneer het vaccin is ontwikkeld conform the state of the art, de arts niet aansprakelijk is. Maar voor een geslaagd beroep op de the state of the art is, als gezegd, vereist dat het onmogelijk was de ongeschiktheid te ontdekken.
Wordt aan die laatste eis voldaan? Is het voor de arts op dit moment onmogelijk de ongeschiktheid te ontdekken?
Algemeen bekend is dat het vaccin is gebaseerd op een nieuwe techniek die in korte tijd is ontwikkeld. Er worden niet, zoals gebruikelijk was, virale eiwitten die de immuniteit moeten creëren, geïnjecteerd. Er wordt genetische informatie voor het virale eiwit geïnjecteerd waarna de lichaamseigen cellen zélf dat virale eiwit moeten gaan ontwikkelen. Deze techniek heeft als voordeel dat het vaccin zeer snel geproduceerd kan worden. [12] [13]

Van al deze feiten (en van kritische publicaties) kunnen artsen nu al op de hoogte zijn. Dat brengt mij tot de conclusie: als straks het vaccin schadelijk blijkt te zijn, zal het voor de arts moeilijk zijn te betogen dat het voor hem onmogelijk was de ongeschiktheid van het vaccin te ontdekken. De arts is dan in beginsel aansprakelijk tenzij dat ‘onredelijk’ zou zijn.

Is het dan ook onredelijk dat de arts aansprakelijk is?

Daarmee komen we toe aan de vraag of de arts toch niét aansprakelijk is omdat dat onredelijk zou zijn. Wat is in zo’n geval (on)redelijk?
In de kwestie van de PIP-implantaten deed het aangesproken ziekenhuis waar de implantaten waren ingebracht, een beroep op de redelijkheid. Daarmee was de Hoge Raad het eens. Daarbij achtte de Hoge Raad onder andere van belang dat het ging om grootschalige en ernstige fraude bij de productie en bij de keuring van de implantaten.[14]
Biedt dit arrest een handvat voorartsen die het vaccin hebben toegediend, om straks ook een beroep te doen op de redelijkheid en dus aan aansprakelijkheid voor eventuele ongeschiktheid van het vaccin te ontkomen?

Ik heb grote aarzeling die vraag bevestigend te beantwoorden. In de affaire rond de implantaten (evenals in de affaire rond de plombe bij het oog) was er geen twijfel over dat de artsen zelf van de tekortkomingen van hun hulpzaak niet op de hoogte waren en dat redelijkerwijs ook niet konden zijn. Kan men dat ook zeggen van artsen die het Covid-19 vaccin toedienen? Opnieuw: alleen al het feit dat het vaccin is gebaseerd op een nieuwe techniek en met een uitzonderlijk grote snelheid is ontwikkeld, zou wel eens tot de voor de arts vervelende uitkomst kunnen leiden dat hij het wel van de tekortkoming op de hoogte had kunnen zijn. En dat betekent dan dat hij aansprakelijk zal worden bevonden.

Conclusie

Bij het toedienen van een vaccin hebben artsen een plicht vooraf de cliënt te informeren over mogelijke (schadelijke) bijwerkingen. Niet ondenkbaar is, gezien de bijzondere omstandigheden waaronder en de snelheid waarmee het Covid-19 vaccin is ontwikkeld, dat die informed consent-plicht zich zelfs uitstrekt tot bijwerkingen van dat specifieke vaccin, die níét in de bijsluiter staan vermeld.

Artsen die wel aan hun informed consent-verplichting hebben voldaan, kunnen niettemin aansprakelijk zijn voor gezondheidsschade die het door hen toegediende Covid-19 vaccin onverhoopt teweegbrengt. De rechter zal dan vermoedelijk het vaccin beschouwen als een hulpzaak waarvan de arts zich bediende. Twijfelachtig is in dat geval of de arts aan aansprakelijkheid kan ontkomen met een beroep op de redelijkheid.

Dr. Frank Stadermann was tot aan zijn pensioen eind 2014 werkzaam als advocaat, gespecialiseerd in aansprakelijkheids- en verzekeringsrecht.

Voetnoten

[1] Timothy Cardozo en Ronald Veazey, “Informed consent disclosure to vaccine trial subjects of risk of COVID-19 vaccines worsening clinical disease”, International journal of clinical practice, 28 oktober 2020, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/33113270/

[2] Huisarts Bettina van Steenis uit Enschede in de Twentse krant Tubantia van 11 september 2020, https://www.tubantia.nl/enschede/gewetensnood-bij-enschedese-arts-over-coronavaccin-ik-zal-voor-mijn-kinderen-vechten-en-voor-mijn-patienten~a1676607/

[3] www.artsencollectief.nl

[4] Elbert de Jong, ‘Gebrekkige Coronavaccins, gedachten over immuniteit, maatschappelijke solidariteit en een schadefonds”, NJB 30 oktober 2020, pag. 2838 e.v.

[5] Dit heeft het ministerie afgesproken met het Landelijk Huisartsen Genootschap, zo lees ik in een e-mail van het ministerie d.d. 7 januari 2021 aan huisarts Bettina van Steenis.

[6] De eed van Hippocrates laat ik buiten beschouwing. De eed speelt in de praktijk bij de beoordeling van aansprakelijkheidsvragen geen rol.

[7] Het is vaste jurisprudentie dat voor wat betreft het informed consent, de bewijslast bij de arts ligt. De arts doet er daarom goed aan een duidelijke aantekening daarvan in het dossier te maken.

[8] Er is zelfs een huisarts die, ter voorkoming van aansprakelijkheid, weigert zijn patiënten het vaccin toe te dienen als die patiënten niet schriftelijk verklaren dat de betrokken huisarts hen heeft gewezen op de gevaren van het vaccin, zie het Algemeen dagblad van 26 februari 2021, https://www.ad.nl/binnenland/huisarts-rob-elens-stuurt-patienten-weg-zonder-coronaprik-als-ze-geen-verklaring-willen-tekenen~a8a9ac42/?utm_source=whatsapp&utm_medium=social&utm_campaign=socialsharing_web

[9] Letterlijk zegt de wet dat aansprakelijkheid ontbreekt indien dat “gelet op inhoud en strekking van de rechtshandeling waaruit de verbintenis voortspruit, de in het verkeer geldende opvattingen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk zou zijn.”

[10] Het ging om de zogenaamde Miragelplombe; https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2020:1082

[11] Zie artikel 6:185 lid 1 sub e Burgerlijk Wetboek

[12] Dr. P. Borger “De risico’s van het aangekondigde vaccin”, Gezond Verstand nr. 6, 23 december 2020, pag. 8 en 9.

[13] Ik ga nog maar voorbij aan geluiden die ik hoor dat het vaccin zich mogelijk nog in een trial fase bevindt. Want dan is het verboden het vaccin toe te dienen zonder schriftelijke toestemming van de patiënt, zo volgt uit artikel 6 van de ‘Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen’. Vergelijk ook de Code van Neurenberg.

Ik heb niet de indruk dat de mensen die worden gevaccineerd, schriftelijk toestemming geven voor hun deelname aan het onderzoek.

[14] https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:HR:2020:1090

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print
Jouw stem telt je bent niet monddood

Ga stemmen

Een ieder die denkt zal zien dat,

– Jouw stem telt,
– Jij niet monddood bent, 
– kan laten weten hoe Jij er tegen aan kijkt v.w.b;

  • Lockdown
  • Vaccinatieplicht
  • Covid Paspoort
  • Kinderteststraten
  • Avondklok
  • Testbewijs

Jouw stem telt,  je bent niet monddood

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print

Hoe maak ik mijn bedrijf succesvol over de grens.

Videoregistratie van het mini-webinar “Hoe maak ik mijn bedrijf succesvol over de grens” bij beUnited BitterBallenBorrel op 11 maart 2021.

mini-webinar van 20 minuten

Leer in deze 20 minuten durende videoregistratie waarom je je product of dienst in het buitenland aan de man zou moeten brengen, hoe je dat doet, waar je op moet letten en wat voor hulp er hiervoor is.

Lizanne Jakobs van Brilliant Work

Dit mini-webinar bij BitterBallenBorrel is gegeven door Lizanne Jakobs, oprichter van Brilliant Work, bedrijfscoaches en adviseurs. Brilliant Work helpt ondernemers en management teams, bij het realiseren van omzetgroei in Nederland, in het buitenland en bij het verbeteren van de interne bedrijfsvoering. De meeste trajecten via Brilliant Work zijn op gesubsidieerde basis.

Lizanne Jakobs is tevens Ambassadeur BitterBallenBorrel Arnhem

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print

Aan het mirakel van de grootste economische krimp van na de oorlog en een laagterecord aan faillissementen gaat toch een eind komen. Volgens een op 17 februari verschenen rapport van accountant PwC en de Leidse universiteit moet Nederland zich in het vierde kwartaal van 2021 schrap zetten voor een faillissementsgolf. Reden: het innen van miljarden aan uitgestelde belastingschuld.

Kabinet kan gevolgen coronamaatregelen niet langer verhullen

Dankzij tientallen miljarden overheidssteun, uitstel van belastingplicht en rechters die onberispelijke faillissementsaanvragen naar de prullenmand verwijzen, is het kabinet er tot nu in geslaagd de gevolgen van de coronamaatregelen te camoufleren. Maar eind dit jaar kan de impact van de coronacrisis niet langer verhuld worden, verwachten experts van accountant PwC en de Leidse universiteit. De tweede Bijzonder Beheer Barometer die zij vandaag publiceren maakt duidelijk dat inning van uitgestelde belastingschuld veel bedrijven in het vierde kwartaal van 2021  de das om zal doen.

Belastingdienst heeft 13,2 miljard aan uitstel verleend

In de nieuwe uitgave van de Barometer hijst het panel zonder aarzelen de stormbal: het zal veel drukker worden op de afdeling Bijzonder Beheer van de grootbanken. In het derde kwartaal van 2021 zal het hoogtepunt worden bereikt. Drie maanden later volgt een piek in het aantal faillissementen. In lijn met de vorige BB-Barometer worden de horeca, groot- en detailhandel, cultuur en recreatie genoemd als de sectoren waar de verwachte toestroom naar bijzonder beheer het hoogst is. Het verleende belastinguitstel bedroeg op 31 december 2020 al 13,2 miljard euro. Dit bedrag is sindsdien verder toegenomen.

ICT en financiële dienstverlening profiteren van coronacrisis

Opvallend is dat de directe invloed van de coronacrisis afneemt. Nog maar 42 procent van de experts geeft aan dat de coronacrisis de belangrijkste oorzaak is van de financiële problemen waar bedrijven mee kampen. In november vorig jaar lag dit percentage nog op 66 procent. Andere redenen, zoals (door de coronacrisis) veranderd consumentengedrag en een verouderd verdienmodel, worden belangrijker naarmate de situatie langer aanhoudt. Er zijn ook sectoren die juist profiteren van de coronacrisis. Het panel noemt ICT en financiële dienstverlening als sectoren waarbij de verwachte instroom bij bijzonder beheer het minst is.

Vraag om hulp

Zorg dat het snel duidelijk wordt of je in de toekomst in de betalingsproblemen komt en hoe groot dit probleem is. Wat wordt dan de volgende stap?

Voor veel ondernemers is dit een moeilijke stap. Immers, als ondernemer ben je gewend om je problemen zelf op te lossen. De huidige onzekere tijd maakt echter dat je als ondernemer anders moet acteren dan je gewend was. Ga daarom in gesprek met een adviseur die je daadwerkelijk kan ondersteunen en oplossingsrichtingen kan bieden.

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print
beUnited Nieuws Een ieder die denkt zal zien Pancras Pouw.

een ieder die denkt zal zien

beUnited Nieuws De kracht van de Massa is altijd krachtiger dan de hand die men vreest

Doe mee
lokale Ondernemer
Open jouw deuren
Zaterdag 13 maart 1300 tot 1700 uur

De kracht van de Massa is altijd
krachtiger dan de hand die men vreest

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print
beUnited Nieuws Doe mee lokale Ondernemer Open jouw deuren Zaterdag 13 maart 1300 tot 1700 uur De kracht van de Massa

De kracht van de Massa is altijd
krachtiger dan de hand die men vreest

Doe mee
lokale Ondernemer
Open jouw deuren
Zaterdag 13 maart 1300 tot 1700 uur

Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print
beUnited Nieuws De kracht van de Massa #Nederlandopen 13 maart
Share on facebook
Share on twitter
Share on linkedin
Share on telegram
Share on whatsapp
Share on email
Share on print