Een strenge lockdown – met avondklok, thuisblijven en het sluiten van winkels en scholen – is slecht voor de volksgezondheid, schrijft dr. Carla Peeters. “Versoepeling van de maatregelen is nodig om erger leed te voorkomen.”
Het OMT adviseert om het primair onderwijs en de kinderopvang met ingang van maandag 8 februari 2021 weer te openen. Een positieve stap, maar er is dringend meer nodig. Een peer reviewed studie van Stanford University (15 januari 2021) concludeert dat lockdowns geen significante voordelen opleveren en eerder tot grote schade leiden. Het is daarom beter om ook de rest van de samenleving te heropenen. Het SARS-CoV-2-virus wordt immers niet overgedragen door mensen die geen klachten hebben, zo blijkt uit publicaties in vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften
Een stringente lockdown – met avondklok, thuisblijven, beperkt bezoek, het sluiten van winkels en scholen – levert geen significante voordelen op in vermindering van de verspreiding van het SARS-CoV-2-virus, concludeert het team van Stanford University. Het team vergeleek landen met een lockdown (Engeland, Frankrijk, Duitsland, Iran, Italië, Nederland, Spanje en de Verenigde Staten) met Zweden en Zuid-Korea, twee landen waar geen lockdown werd doorgevoerd. Zij concludeerden daaruit dat een vergelijkbare daling in besmetting (positieve testen) bereikt kan worden met minder stringente maatregelen. Al eerder dit jaar werden analyses gepubliceerd waaruit blijkt dat Zweden en Zuid-Korea vergelijkbare resultaten behaalden in vermindering van infecties en overlijdens zonder lockdown.
Er zijn ook diverse studies die tot de conclusie komen dat stringente maatregelen wél effectief lijken te zijn. Dit betreft voornamelijk modelmatige studies. Enkele onderzoeken zijn gebaseerd op data van testen. Het bewijs dat een lockdown effect heeft, is afhankelijk van de kwaliteit van de data die gebruikt wordt en de consistentie in het testbeleid. Gedurende de gehele pandemie is er weinig consistentie in het testbeleid, zelfs op eenzelfde testlocatie. Veranderingen in aantallen kunnen net zo goed te maken hebben met een verandering van het testbeleid dan een effect zijn van de coronamaatregelen, zo schrijven Thomas May Floyd en Judy Rogers in een editorial in de British Medical Journal. Het omgekeerde effect, met juist een stijging van infecties door de lockdown, is ook bekend. Zo resulteerde een stringente lockdown in Ierland van oktober tot december 2020 in een stijging van het aantal positieve testen en een verlies van 150.000 banen.
Schadelijke effecten door lockdowns erg groot
Mensen met een lage sociaaleconomische status worden onevenredig hard getroffen
In Nederland zijn meer dan 200.000 mensen ten gevolge van de coronacrisis hun baan kwijtgeraakt. Hierdoor stijgt het percentage mensen met een lage sociaaleconomische status. Uit cijfers van het RIVM blijkt dat voor de coronacrisis al 28 % van de Nederlandse bevolking een lage sociaaleconomische status had. Bij deze groep mensen worden meer chronische ziekten, hogere zorgkosten en een groter risico op infectieziekten geconstateerd. Juist deze mensen worden onevenredig hard getroffen door de lockdown. De spanning en stress in deze gezinnen is vele malen hoger dan bij andere gezinnen en is bovendien van langere duur. Het zicht op een betaalde baan is door de crisis ook verdwenen. Het aantal vacatures wordt door de toegenomen werkloosheid steeds schaarser. Het gevolg is dat deze groep meer gebruikt maakt van zorg en maatschappelijke ondersteuning.
Huiselijk geweld, het gebruik van antidepressiva en opiaten en pogingen tot zelfmoord stijgen
De tweede lockdown zorgt voor een sfeer van stress, angst en wanhoop in de maatschappij, met als gevolg een exponentiele stijging in gebruik van antidepressiva, opiaten en het doen van zelfmoordpogingen. Huiselijk geweld, mishandeling en seksueel misbruik zijn enorm gestegen. Een Britse studie laat zelfs dat er vijftien keer zo vaak melding wordt gemaakt van huiselijk geweld ten opzichte van dezelfde maand van het voorgaande jaar.
Ook in Nederland is het huiselijk geweld door de lockdown significant gestegen, zo meldt het Instituut Pedagogische Wetenschappen. Vooral onder jongeren en jongvolwassenen wordt een toename van psychische problematiek waargenomen. Voor jongeren in de leeftijd van 13 tot 18 jaar is het haast onmogelijk geworden om toekomstplannen te maken. Onderwijs blijft achter, ontwikkeling en toekomstperspectief zijn verdwenen.
In de Verenigde Staten werd een toename van 26,5 % oversterfte gesignaleerd in de leeftijd van 20 tot 44 jaar, ten gevolge van andere oorzaken dan Covid-19. Deze stijging is dus hoger dan de oversterfte van oudere Amerikanen die een hoger risico lopen om te overlijden aan Covid-19. Schrijnend is het voorbeeld van een scholengemeenschap in Nevada. De lockdown van de scholen duurde ruim een jaar. Pas nadat achttien jongeren zelfmoord hadden gepleegd, besloot het scholendistrict te heropenen. Niet eerder zijn lockdowns op zo’n grote schaal toegepast met vergaande onomkeerbare schade.
Ongezonde leefstijl stijgt met meer dan 25 %
Fysieke activiteiten nemen door de lockdown en de avondklok met meer dan vijftig procent af en meer tijd wordt besteed aan social media, gaming en het eten van junkfood. Een onderzoek tijdens de lockdown in Italië (gepubliceerd in Foods) rapporteerde dat 19,5 % van de respondenten een toename van gewicht constateerden. Er werd meer comfort food gegeten zoals chocolade, desserts en chips. Tien procent van de respondenten consumeert meer alcohol. Meer dan de helft van de respondenten gaf aan minder behoefte te hebben aan groenten en fruit. Volgens 42,7 % van de deelnemers had het veranderde eetgedrag te maken met meer ervaren stress.
Hoewel er aan de andere kant ook positieve ervaringen gerapporteerd worden, zoals minder alcoholgebruik en minder gebruik van kant-en-klaar-maaltijden, kunnen bovenstaande negatieve effecten op de lange termijn bij een aanzienlijk deel van de respondenten leiden tot een stijging van en/of verergering van chronische ziekten.
Hoe langer de samenleving onder druk staat, des te groter de groei van wanhoop en verzet
Een andere Italiaanse studie (juli 2020) rapporteert dat onder de 1515 respondenten 42,2 % aan slaapstoornissen lijdt, waarvan 17,4 % matige tot ernstige slapeloosheid. 24,7 % van de deelnemers geeft aan last te hebben van een depressie en 23,2 % ervaart angst. Vooral vrouwen en respondenten met chronische ziekten bleken veel last te hebben van de lockdown door verminderde activiteiten en meer tijd op het internet. Het spreekt voor zich dat dergelijke trends de druk op de zorg en zorgkosten verhogen. Veel chronische ziekten kunnen worden voorkomen wanneer tijdig een op de persoon afgestemde begeleiding mogelijk is. Campagnes over gezonde voeding en leefstijl gaan niet de oplossing bieden.
Van wanhoop naar perspectief
In Japan zijn in oktober meer mensen overleden door zelfmoord dan ten gevolge van Covid-19, terwijl Japan geen strikte lockdown heeft toegepast. Te lang ontbreekt een perspectief.
Door chronische stress en angst wordt het immuunsysteem van de gehele samenleving onderdrukt. Chronische stress verhoogt de kans op longontsteking. SARS-CoV-2 en andere virussen, bacteriën en schimmels zijn enkel in toom te houden in een subtiele balans die gevormd kan worden door de juiste interventie op het juiste moment. Uitroeien van bacteriën of virussen is een zeer complexe opgave met de vraag of dit überhaupt haalbaar is. Het menselijk lichaam en de natuur bestaat uit een evenwichtig systeem. Naar schatting 1,5 miljard mondkapjes, handschoenen en plastic flessen van handgel dispensers worden in de natuur gesignaleerd. Op termijn zal dit het evenwicht verstoren en tot nieuwe pandemieën leiden. Door vele media wordt hier aandacht voor gevraagd.
Volgens vele wetenschappers is het SARS-CoV-2-virus al duizenden keren gemuteerd. Door meerdere experts is aangegeven dat het virus opnieuw zal muteren door vaccinaties. Het SARS-CoV-2-virus is onderdeel van het wereldwijde ecosysteem en breed in de samenleving aanwezig. Ook een vaccinatie zal de verspreiding van het virus niet tegen kunnen houden, zo informeerde prof. dr. Jaap van Dissel op 9 januari 2021 de Tweede Kamer.
Hoe langer de samenleving onder druk staat, des te groter de groei van wanhoop en verzet. Een gepolariseerde samenleving leidt tot meer conflicten, meer ziekten, een hogere druk op de zorg en grotere economische schade.
Door versoepeling van de maatregelen ontstaat voor veel mensen weer een perspectief
Infectieziekten zullen nooit verdwijnen, ook Covid-19 niet. We zullen er mee moeten leren leven en de vraag is hoe. Om uit deze crisis te komen is het belangrijk dat mensen hun eigen verantwoordelijkheid kunnen nemen om risico’s te managen, resultaten te volgen en te leren van fouten. Een persoonlijke vrije keuze is daarbij belangrijk; zowel een keuze voor vaccinatie als voor het versterken van het immuunsysteem door een gezonde voeding en leefstijl. Artsen en zorgprofessionals kunnen een belangrijke rol spelen in de ondersteuning bij het maken van weloverwogen keuzes. Risicogroepen kunnen extra ondersteuning geboden worden. Ondersteuning met vitamine D en C kan de mogelijke kans op infecties bij deze groep verlagen.
Door versoepeling van de maatregelen ontstaat voor veel mensen weer een perspectief. Vooral voor jongeren, jongvolwassenen, mensen met een lage sociaaleconomische status, alleenstaande ouders en kleine ondernemers is deze stap urgent om erger leed te voorkomen.
