Het gaat wereldwijd erg goed met de natuur, stelt de Barneveldse veiligheidskundige Joan van de Krol: “Statistieken stellen u gerust: alle klimaat en stikstof paniek is overbodig.” Boeren snakken terecht naar publieke en politieke steun. Toch gaan onze politieke leiders mee in het narratief en denken voor God te kunnen spelen. We nemen twee Veluwse gemeenten als voorbeeld en reflecteren met staatsman en filosoof Tocqueville.
Schoon en veiliger dan ooit tevoren
Alleen al in Europa is afgelopen eeuw de hoeveelheid bos enorm toegenomen. Nederland heeft de meest efficiënte en innovatieve landbouwsector ter wereld. Het groeit en het bloeit. Dat komt mede door CO2 en stikstof: natuurlijke gassen die, gelukkig maar, in grote hoeveelheden voorkomen in de lucht. Zonder CO2 en stikstof groeit er niets en kunnen we niet overleven. Deze twee gassen zijn belangrijke levensaders die de Schepper, in Zijn grote wijsheid, ons in ruime mate heeft gegeven. Maar, o ironie, we hebben onszelf verteld dat deze gassen erg gevaarlijk zijn en dat we dringend het klimaat moeten veranderen. Ditmaal zijn boeren de zondebok. Landelijke politiek en media roepen het, lokale politici volgen het en docenten vertellen het op school.
Ooit waren we jagers en verzamelaars en trokken we van gebied naar gebied. Langzaam maar zeker ontstonden prille agrarische samenlevingen die – mede dankzij verbeterde voeding – konden uitgroeien tot steden en nieuwe vormen van bestuur. Na de uitvinding van de stoommachine kwam de industrialisatie op gang en werd landbouw vele malen efficiënter. Irrigatie, kunstmest en grote machines waren slagroom op de taart. Alzo wordt er schoon en veilig meer voedsel geproduceerd dan ooit tevoren.
Moderne burgers en stikstofgrafieken
In onze moderne samenleving, vol computers en auto´s, zijn er maar weinig mensen die zich bekommeren over de natuur. Slechts enkele beroepen zijn de échte natuurliefhebbers: boswachters en boeren. De klimaat- en milieubewuste medeburger kan een modern baardje hebben en avocado’s eten, maar is daarmee nog niet in staat om één aardappel te kweken. Voedsel eten moet luxe en hip zijn, maar zij die het voedsel maken wordt verweten de natuur en het klimaat te slopen. Het is hypocrisie van de hoogste orde. De bewuste burger bewijst zijn goede intenties door zonnepanelen op het dak te leggen en stikstofdocumentaires te kijken. Op zijn vrije papadag fietst hij met optrokken hoofd langs de boerderij. De boer is ’s ochtends vroeg uit bed gegaan en zit al uren op zijn tractor om de samenleving van melk en granen te voorzien. Hij heeft zijn koeien lief, onderhoud de berm en heeft als hobby een bijenkas. Hoewel boeren dag en nacht bezig zijn voor de natuur te zorgen, wordt op school verteld dat zij de natuur kapot maken. Dit is zeer onrechtvaardig.
Gelukkig kennen we democratisch bestuur. Politieke slimme mannen en vrouwen die alarmistische geluiden op juiste waarde inschatten, filteren en opkomen voor hen die ons voedsel maken. De hete aardappels moet nu wel concreet benoemt worden: er is géén stikstof probleem. Absoluut niet. Er is op geen enkele wijze, links of rechtsom, sprake van welke crisis dan ook. Het landelijke stikstof beleid is het gevolg van rechterlijke uitspraken, afgedwongen door lobbyclubs met angstscenario’s gebaseerd op Excelsheets. Stikstof en CO2 zijn geen probleem voor de natuur of een aantasting van veiligheid; het zijn louter papieren problemen. En precies dát is de crisis waarin we als samenleving beland zijn: een papiercrisis. Indrukwekkende klimaatstatistieken en stikstofgrafieken in dure documenten, geschreven door adviseurs die nog nooit een koe gemolken hebben. Uiteraard staan verschillende wetenschappelijke inzichten en visies tegenover elkaar. Grote delen van de samenleving knikken enthousiast mee. Het moet in Nederland blijkbaar afgelopen zijn met rijden, bouwen en voedselproductie. Dit vergroot echter de uitdaging van een groeiende (wereld)bevolking.
Gemeente Ede en gemeente Barneveld
We nemen als voorbeeld twee recente coalitieakkoorden van zowel gemeenten Ede als Barneveld. Neem CO2. Bestuursakkoord Ede: ‘Samen verder. De coalitie maakt zich hard om de klimaatdoelstellingen te realiseren. Daarbij sluit zij aan bij de landelijke ambitie van 60% CO2-reductie in 2030 en klimaatneutraal in 2050.’ Realiseert u zich wat deze ambitie betekent voor onze samenleving? Hier het Barneveldse coalitieakkoord over het klimaat: ´Onze inzet is om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen, de biodiversiteit en luchtkwaliteit te verbeteren en verdere klimaatverandering tegen te gaan.´ Het is een gotspe. SGP en CU die werkelijk voor God willen spelen en gemeente Barneveld als een thermostaatknop zien die de temperatuur van de aarde iets laat zakken. Ook het volgende is statistisch onvoorspelbaar: ‘Het weer zal meer extremen kennen, waardoor risico’s ontstaan van wateroverlast en hittestress.´ Dit is onnodig angst zaaien: er sterven minder mensen aan klimaat gerelateerde oorzaken dan ooit te voren.
Neem stikstof. Bestuursakkoord Ede: ‘We onderschrijven de (verplichte) doelen… [] … De doelen zijn het verlagen van stikstofuitstoot…’. En het Barneveldse coalitieakkoord: ‘Het buitengebied staat de komende jaren voor grote opgaven. Stikstofreductie, verbetering van de waterkwaliteit, transitie van de landbouw.’ en elders staat ‘… ook met de komende veranderingen als gevolg van de stikstofopgaaf…”. Kortom, boeren: maak uw borst maar nat. Ook midden op de Veluwe wordt komende jaren stikstofbeleid uitgevoerd om u te doen stoppen of uit te kopen, uw veestapel te verkleinen of voedselproductie te verminderen. In een wereld van dreigende voedselschaarste is dit een kolossale misstap. Overigens, als u al geloofd in het stikstofprobleem, de uitstoot ervan is afgelopen jaren enorm afgenomen. Geen enkele reden tot paniek dus, de natuur floreert beter dan ooit tevoren.
Deze voorbeelden staan niet op zichzelf. Landelijk is de tendens zichtbaar dat gemeentelijke politici geen evenwicht brengen in landelijk klimaat- en stikstof beleid. Conservatieve pro-boeren politici zijn uitvoerder geworden van het beleid, ongeacht de negatieve consequenties die dat beleid heeft voor hun eigen achterban. Had u daarom VVD, SGP, CU of CDA gestemd?
Reflectie met Alexis de Tocqueville
Burger en bedrijven moeten beschermd worden tegen een almachtige overheid. Dit wordt o.a. geborgd in de Algemene wet bestuursrecht (Awb). Het meest bekende onderdeel uit deze wet is Art 3:2: “Bij de voorbereiding van een besluit vergaart het bestuursorgaan de nodige kennis omtrent de relevante feiten en de af te wegen belangen.”. Het lijkt alsof veel medeburgers geen interesse hebben in welke maatregelen om hen heen worden genomen en of belangen wel juist zijn afgewogen. De grote Franse staatman en filosoof Alexis de Tocqueville beschrijft in zijn boek ´Over de democratie in Amerika´ het verschil tussen Amerikaanse en Europese burgers wanneer het gaat om overheidsoptreden. In Amerika is lokale politiek en burgerij zeer actief in het aanbrengen van balans in federaal beleid. Maar die betrokkenheid is er veel minder in Europa, zo schrijft Tocqueville: “[]… Sterker nog, het wel en weer van zijn dorp, de orde in zijn straat, het lot van zijn kerk van zijn pastorie raken hem niet; hij denkt dat al deze dingen hem in het geheel niet aangaan en dat zij de zaak zijn van een machtige vreemdeling die men de staat noemt. [] Wanneer naties op dit punt zijn gekomen, moeten zij hun wetten en hun zeden veranderen of ten onder gaan, [], men vind er nog wel onderdanen, maar men ziet er geen burgers meer.” Reflectie waardig, is het niet?
Het is hoog tijd dat politieke partijen de reflectie van Tocqueville tot zich nemen. Lokale politici kunnen veel sterker de belangen van boeren verdedigen; hier zit een grote kans voor christelijke partijen met veelal een groot boeren electoraat. Het woord ‘protestant’ verwijst naar het klassieke Latijnse woord ‘protestans’. Dat betekent zoiets als ‘hij die getuigt, hij die protesteert’. Laten liberale en christelijke politici hun inborst inzetten om landelijk beleid te retourneren en in te zetten op positieversterking en waardering voor boeren en voedselproductie.
Joan van de Krol
Veiligheidskundige en ondernemer
Barneveld
