Het Europees Hof van Justitie heeft dinsdag bepaald dat het Ubo-register op slot moet voor het grote publiek. De rechter vindt dat openbare toegankelijkheid de privacy van bedrijfseigenaren en aandeelhouders in ernstige mate aantast. Overheden zoals de Belastingdienst of transactiewaakhond FIU mogen nog wel in het register, die in alle Europese lidstaten werd opgericht voor witwas- en fraudebestrijding.
De wettelijk verplichte registratiedatabase behelst een overzicht van alle personen die uiteindelijk eigenaar zijn van een bedrijf, of daar zeggenschap over hebben. De uitspraak is een grote meevaller voor familiebedrijven en aandeelhouders, die al jaren tegen de registratie ageren, omdat ze vinden dat hun hele hebben en houwen daarmee op straat komt te liggen. ‘Ik hoop dat dit een eerste stap is in de bezinning van Brussel.
Uitgangspunt tot nu
Het uitgangspunt was tot nu toe: “jij bent een boef tenzij je het tegendeel bewijst”’, reageert Peter Arensman, ondernemer en voorzitter van de CDA Businessclub. De papierwinkel en Ubo-regelgeving is volgens hem ‘volledig doorgeschoten’.
“jij bent een boef tenzij je het tegendeel bewijst”’
De Europese rechter geeft Arensman grotendeels gelijk, en stelt in de uitspraak dat grondrechten van bedrijfseigenaren worden geschonden via de openbaarmaking van hun persoonlijke gegevens. De zaak was aangespannen door een Luxemburgse vennootschap die in het geweer was gekomen tegen de registratieplicht. De uitspraak raakt alle Europese lidstaten die Ubo-registers hebben ingesteld, bevestigt een woordvoerder van het Hof. ‘Dit slaat de grondslag weg onder de Europese richtlijn waarop deze landen hun nationale Ubo-wetten hadden gebaseerd.’
De minister van Financiën bevestigde dinsdagavond een Kamerbrief dat ze de Kamer van Koophandel heeft gevraagd om ‘per direct de informatieverstrekking van het ubo-register on hold te zetten’.
‘per direct de informatieverstrekking van het ubo-register on hold te zetten’.
Doelstelling steeds verder opgerekt
De uitspraak betekent dat de doelstelling van het Ubo-register vanaf nu weer veel beperkter moet worden uitgelegd, namelijk alleen ter bevordering van opsporing en witwasbestrijding, zegt complianceadviseur Maud Bökkerink. Het register dient daarmee niet meer ter ondersteuning van bijvoorbeeld de wetenschap of allerlei maatschappelijke organisaties. ‘De laatste jaren heeft het Europees Parlement die doelstelling steeds verder opgerekt, en ondernemers hebben daar zich fel tegen verzet. Dit is voor hen een grote overwinning.’
Ubo-register vanaf nu weer alleen ter bevordering van opsporing en witwasbestrijding
Anticorruptiewaakhond Transparency
International ijverde er juist voor dat Brussel bedrijfseigenaren zou verplichten tot nog meer transparantie, en reageert teleurgesteld op het arrest. ‘Dit is natuurlijk een tegenslag voor ons’, zegt directeur Lousewies van der Laan van de Nederlandse afdeling van Transparency International. Ze is wel opgelucht dat de rechter een uitzondering maakt voor journalisten en non-gouvernementele organisaties die een belangrijke rol spelen in witwasbestrijding en daarmee een ‘legitiem belang hebben om in het register onderzoek te doen’: zij behouden hun toegang.
Blote kont op het Binnenhof
De gegevens die niet meer voor iedereen zijn in te zien, betreffen bijvoorbeeld naam, woonplaats, nationaliteit en het belang dat een aandeelhouder heeft in een bedrijf. Marlies van Wijhe, directeur van het Zwolse Van Wijhe Verf, is er opgelucht over. ‘Eindelijk. Ik heb geen zin om alles aan iedereen te vertellen. Het is jammer dat het zo lang heeft geduurd.’ De ondernemer had de aanval op het Ubo-register geopend met de opmerking: ‘we kunnen net zo goed in onze blote kont op het Binnenhof gaan staan.’
‘we kunnen net zo goed in onze blote kont op het Binnenhof gaan staan.’
Dikke streep door openbare toegankelijkheid
Belangenbehartiger Familiebedrijven Nederland (FBNed) leest in het arrest dat de hoogste Europese rechter ‘een dikke streep’ heeft gezet door de openbare toegankelijkheid van het Ubo-register. ‘Voor Nederland betekent dit dat het Ubo-register per direct niet meer openbaar toegankelijk mag zijn’, zegt directeur Albert Jan Thomassen. ‘Het is een te grote inbreuk op de privacy van aandeelhouders. De openbaarheid is niet nodig voor de bestrijding van fraude en witwassen.’
‘Voor Nederland betekent dit dat het Ubo-register per direct niet meer openbaar toegankelijk mag zijn’
Of banken hun toegang tot het register behouden was dinsdag niet direct duidelijk. Zowel het Ministerie van Financiën als de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) moesten de uitspraak nog bestuderen en konden de precieze gevolgen voor Nederland niet direct schetsen.
De invoering van het Ubo-register was een hobbelig proces. De aanmeldingen leidden bij de Kamer van Koophandel tot grote achterstanden in de administratie. Bovendien was er al twijfel over het nut van het register, omdat bijvoorbeeld financiële instellingen zelf al goed boekenonderzoek moeten doen. Die twijfel zal na de uitspraak van het Europees hof alleen maar groter zijn geworden.
beUnited behartigt de belangen van zelfstandig mkb- & zzp ondernemers in Nederland. Samen zijn wij sterk en kunnen wij Nederland transformeren naar een samenleving waarin zelfstandig ondernemers respect en medewerking verdienen. Zorg samen met ons dat de stem van zelfstandig ondernemers gehoord zal worden en sluit je bij ons aan als:
beUnited organiseert, sinds 2011, meer dan 400 BitterBallenBorrels per jaar en biedt zelfstandig MKB ondernemers de mogelijkheid om te verbinden, verenigen, netwerken, contacten op te doen, elkaar te ondersteunen, informatie te vergaren en content te bieden.
