Inmiddels zijn we al meer dan een jaar lang verzand in een corona-gedomineerde samenleving. Aanvankelijk was er grote eensgezindheid, zoals vaak in een situatie die als crisis wordt beleefd, want de perceptie van een gezamenlijke vijand creëert saamhorigheid. Dit alles werd nog eens versterkt door psychologisch slim gekozen oorlogsretoriek.
Zorgwekkende ontwikkelingen
Echter krijgt die laatste vergelijking, nota bene geïnitieerd door onze politici, in steeds grotere mate een wat wrange en verontrustende bijsmaak. Maatregelen als een avondklok en buitensporig gewelddadig politieoptreden dat zelfs binnen die organisatie tot onrust en opstand leidt, zelfcensuur van de media, gedraai en gekonkel van politici en zelfs het door hen ridiculiseren van mensen die het wagen om kritische vragen te stellen laten zien dat de crisis inmiddels veel fundamenteler is en veel meer om het lijf heeft dan een rondwarend virus. Vaak beperkt de discussie zich tot getallen, grafieken en R waardes, maar daarmee gaan we volledig voorbij aan enkele zeer zorgwekkende ontwikkelingen die achter het cijfermatige rookgordijn plaatsvinden.
Excuus voor maatregelen
Corona wordt gebruikt als excuus voor het doorvoeren van maatregelen waarmee onze vrijheid, democratie, zelfbeschikking en privacy onderuit worden gehaald op een schaal en in een tempo dat in vredestijd ongekend is. Velen hebben dit niet in de gaten, of wensen hiervoor de ogen te sluiten. Dat is niet onbegrijpelijk, want daarmee plaatst men zich buiten de groep en dat vergt moed; het is bovendien een onaangename vaststelling die veel zekerheden onderuit haalt en een onveilig gevoel geeft. Maar als het genegeerd wordt, zal de onveiligheid nog vele malen groter worden.
Institutionaliseren uitsluiting
Naast de afbraak van onze grondrechten is een van de meest verontrustende stappen, het institutionaliseren van uitsluiting. De plannen voor een vaccinatiepaspoort, een maatregel die verkocht wordt als zijnde van belang voor de volksgezondheid, is de opmaat voor discriminatie van mensen die om welke reden dan ook niet gevaccineerd willen of kunnen worden
Indirecte verplichting
Bij de huidige stand van kennis zou het beleid gericht moeten zijn op het vaccineren van mensen met een medische indicatie en van hen die dat vaccin zelf wensen. Toch komt het huidige beleid er eenvoudigweg op neer dat mensen indirect verplicht worden om stoffen in hun lichaam te laten spuiten waarvan nog heel veel onbekend is, stoffen die voorwaardelijk en voorlopig zijn toegestaan en waarvan het onderzoek nog volop in gang is. Mogelijk zijn het op termijn veilige vaccins – maar voor die vaststelling is echt meer tijd en onderzoek nodig.
Ethisch niet verantwoord
Het verleden geeft ons vele voorbeelden van vaccins, medicijnen en technologische innovaties die aanvankelijk goed en veilig leken, maar dat na verloop van tijd toch niet bleken te zijn. Zeker sinds uit zeer grootschalig onderzoek bleek dat mensen zonder klachten nagenoeg geen besmettingsgevaar vormen, is het verplichten van een dergelijke invasieve ingreep ethisch niet te verantwoorden. Toch is dat wat er gebeurt.
Retorisch Trucje
Dat er formeel geen sprake is van een verplichting is niets anders dan een retorisch trucje, want zonder vaccinatiepaspoort worden mensen feitelijk uitgesloten van normale deelname aan de maatschappij. Velen nemen het vaccin dan ook niet om medische redenen maar om weer naar een terras, restaurant of festival te kunnen. Hierbij realiseert men zich maar al te vaak niet dat men aldus meewerkt aan het opvoeren van de druk op anderen. In een poging om sociale uitsluiting te voorkomen zwemt men aldus in de fuik. Hierdoor sluit het net zich ook om anderen en komt de dwang waaraan men wilde ontkomen juist dichterbij.
Legitimatie uitsluiting
Als de groep die niet het gewenste gedrag vertoont maar klein genoeg wordt, kan de overheid die mensen uiteindelijk gaan uitsluiten. Het vaccinatiepaspoort is de letterlijke legitimatie van een beleid van uitsluiting. En uitsluiting is iets waartegen ik mij mijn hele leven heb verzet. Mensen zijn sociale wezens en exclusiviteit is een fundamentele behoefte en daarmee wat mij betreft een recht voor iedereen. De apartheid komt terug, zij het nu in een schijnbaar wat nettere verpakking: nog even en de gehate bordjes in winkels, restaurants en openbaar vervoer zijn terug van weggeweest.
Gebrek aan balans voor- en nadelen
Aan de ene kant is er de vaccinatie op zichzelf. Het gaat om een ziekte met een sterftepercentage dat net iets hoger is dan dat een van flinke influenza. Iedere vermijdbare dode is er een te veel, daarover geen misverstand, maar als we zien dat het overgrote deel van de sterfte plaatsvindt in een groep met een korte levensverwachting, dan is het onontkoombaar om te kijken naar de balans tussen voor- en nadelen, want die laatste komen vooral terecht bij jonge gezonde mensen die nog vele jaren voor zich hebben. Voor de enorme gevolgen die de maatregelen voor hen hebben en nog tot in lengte van jaren zullen doorwerken, is geen grafiek of R-getal beschikbaar.
Aan de andere kant is er de vrijheid die mensen hebben om zich niet bloot te stellen aan onbekende stoffen die in hun lichaam worden ingebracht. We stimuleren maatschappij breed een gezonde leefstijl zoals gezond eten, niet roken en zorgen dat je niet te veel zout, suikers en andere ongezonde stoffen binnenkrijgt. Wat is dan logischer dan dat mensen consequent zijn en kritisch zijn over het onomkeerbaar laten inbrengen van een chemische stof die nog maar kort getest is en waarbij nu al meermalen vraagtekens zijn gerezen?
Begrip
De vraagtekens die mensen daarbij stellen zijn op zich volstrekt invoelbaar en begrijpelijk vind, net zoals het begrijpelijk is dat sommigen zich zo ongerust maken over het virus dat zij juist wel kiezen voor vaccinatie en mogelijke nadelen voor lief nemen. Daar kun je van alles van vinden, maar voor beide standpunten is alle begrip op te brengen.
Polarisatie en veroordelen
Waar ik aanzienlijk minder begrip voor heb, is de polarisatie en het veroordelen van mensen met een kritische houding. Als je vindt dat mensen verantwoordelijkheid kunnen en willen dragen voor hun eigen gezondheid – en dat is volgens mij tot dusver altijd het breed gedragen uitgangspunt van onze maatschappij geweest- dan volgt daaruit dat je hen ook een daadwerkelijke keuze moet geven, ook als dat wellicht niet jouw eigen keuze zou zijn geweest. Zoiets heet respect. En het is juist dat laatste wat ik steeds meer mis in de discussie. Mensen met andere visies of kritische vragen worden in veel gevallen genegeerd, gemarginaliseerd, uitgesloten of geridiculiseerd.
Ridiculiseren bezorgdheid
De minister voor/tegen Volksgezondheid heeft meermalen met zoveel woorden duidelijk gemaakt geen enkel begrip te hebben voor afwijkende meningen en ging zelfs zover dat hij een volksvertegenwoordiger die het waagde om kritische vragen te blijven stellen, voor ‘wappie’ uitmaakte. Zijn actie kwam neer op niets minder dan het ridiculiseren van een groot deel van de bevolking op basis van hun oprechte en invoelbare bezorgdheid.
Waardering voor vragen ontbreekt
Sinds ik mij kritisch heb uitgelaten over de maatregelen die rond corona genomen zijn ben ik overspoeld door mensen die zich zelfs niet meer veilig voelen bij het alleen nog maar stellen van vragen. Zij voelen zich niet gehoord, niet serieus genomen en merken dat werkgevers, politici en zelfs artsen vaak matig zijn geïnformeerd en in veel gevallen niet veel meer doet dan het navertellen van het standaard verhaal dat de regering/overheid heeft verstrekt. Terwijl we veel meer waardering zouden moeten hebben voor mensen die zelf zijn blijven nadenken en de rationaliteit van alles wat er gebeurt blijven bevragen, want zij bewandelen bepaald niet de weg van de minste weerstand.
Debattruc
Het is een effectieve debattruc: mensen met zorgen of vragen, mensen die niet klakkeloos het standaard verhaal wensen te slikken, kun je gemakkelijk wegzetten als wappie, complotdenker, virusontkenner of egoïst. Argumenten heb je niet nodig: laat een van deze termen vallen en je hebt de discussie een perfecte doodsteek gegeven. Wat een wappie nou eigenlijk is en aan welke vereisten je moet voldoen om voor dat predicaat in aanmerking te komen weet eigenlijk niemand, maar dat hoef je niet te definiëren of toe te lichten. Het lijkt er zelfs op dat zo´n woord juíst een stuk handiger in het gebruik is als niemand weet wat het precies betekent, want dan kun je de term namelijk altijd gebruiken als het zo uitkomt.
“Wappie”
“Onder de term ‘wappie’ wordt verstaan iemand die inzake COVID-19 een andere mening heeft dan degene die de term gebruikt. Het predicaat ‘wappie’ is vrijelijk inzetbaar op het moment dat de gebruiker van dit woord niet in staat noch voornemens is om een normaal debat te voeren en kan dan worden gebruikt om over de rug van de ander de eigen onmacht te maskeren” .
Authentieke denkers
Voor mensen met kritische vragen en oprechte zorgen over vaccinatie en de huidige maatregelen rondom corona heb ik meer dan alle begrip. Vaak gaat het hier om mensen die kritisch, eigenzinnig of origineel denken. Om mensen die niet altijd de gemakkelijkste wegen bewandelen maar eigen ideeën hebben, die authentiek zijn en zich niet bang hebben laten maken. Zeker, het volgen van de hoofdstroom is aanzienlijk gemakkelijker, maar de maatschappij heeft daarnaast altijd behoefte aan en profijt van originele denkers gehad.
Einstein
Was het nou Einstein of een andere denker die het ons al eerder voorhield? “If you continue to think like you’ve always thought, you’ll continue to get what you’ve always got”. Nieuwe ontwikkelingen en vooruitgang ontstaat nu eenmaal vooral dankzij mensen met dwarse en onorthodoxe ideeën en het lef om daarvoor uit te komen.
Eigen keuzes en weging argumenten
Mensen die anders of origineel denken, of je ze nu wappies noemt of zelfdenkers, we zullen ze hard nodig blijven hebben. Wat mij betreft zijn en blijven deze mensen boeiend en meer dan nodig. Ik zal met hen het gesprek aangaan gebaseerd op mijn beste kennis en ervaring, en met name door dat laatste zal ik nooit uit het oog verliezen dat mensen zelf hun keuzes willen maken waarbij ook andere dan puur wetenschappelijke argumenten mogen meewegen.
Mensen zijn geen proefpersonen
Mensen zijn geen proefpersonen, maar vóór alles zijn zij unieke medemensen met een unieke levensgeschiedenis, gevoelens, emoties, relaties, waarden en prioriteiten. Het afstraffen van een beslissing die de overheid onwelgevallig is door middel van uitsluiting van deelname aan het maatschappelijk verkeer past daar in het geheel niet bij. Het framen van eigenzinnige denkers met nietszeggende woorden die vooral de eigen onmacht moeten maskeren past evenmin.
“Wappies zijn hard nodig”.
